طرح صنعتی عبارتست از مجموعه ای از خطوط، طرح ، رنگ ، شکل ، ترکیب رنگی یا غیررنگی، دو بعدی یا سه بعدی ، هرگونه نمای داخلی یا خارجی، جزئی یا کلی یک محصول، بسته بندی، پوشش، طرح های چاپی و گرافیکی که به محصول شکل ظاهری خاصی بدهد و ویژگی و چهره جدیدی را ارائه دهد که به طور صنعتی قابل اجراء است.
به بیانی دیگر، طرح صنعتی به عنوان خصوصیات مربوط به شکل، ساختار، نقش و تزیینات به کار رفته در یک کالا به واسطه یک فرآیند صنعتی است به نحوی که در کالای نهایی و خاتمه یافته ایجاد چشم اندازی و جذابیت نماید.
تفاوت های میان طرح صنعتی ناشی از استخدام و طرح صنعتی ناشی از قرارداد :
غیر از مورد طرح صنعتی ناشی از استخدام، ممکن است طرح صنعتی بنا به سفارش و بر طبق قرارداد پیمانکاری ایجاد شود. در اینکه در این فرض چه کسی حق ثبت طرح صنعتی و حقوق ناشی از آن متعلق به چه کسی است، قوانین ملی کشورها و رویه های معموله در آن ها می تواند متفاوت باشد.
طرح صنعتی ناشی از استخدام با طرح صنعتی ناشی از قرارداد تفاوت دارد ؛ اگرچه ممکن است دارای احکام مشترک و یکسانی باشند. در رابطه با تفاوت ماهوی این دو نوع قرارداد نظرات مختلف بین حقوقدانان وجود دارد که خلاصه آن ها به شرح ذیل است :
1- اگر طراح بر مبنای زمان و مدتی که در اختیار کارفرما قرار داده است از او مزد دریافت می کند، قرارداد استخدامی خواهد بود و اگر بر مبنای کار و موضوعی که تعهد به انجام آن کرده است از کارفرما وجه دریافت می کند، پیمانکاری و سفارش خواهد بود.
2- نظر دوم آن است که اگر نیروی کار در اختیار کارفرمای حرفه ای گذارده شود، تا به ضوابط استخدام خواهد بود و اگر کار و خدمتی را به عموم پیشنهاد می کند ولی طی قرارداد، در مقابل شخص یا اشخاص تعهد به اجرای آن را می نماید، پیمانکاری خواهد بود.
3- بر اساس نظر سوم مبنای تفاوت در استقلال پیمانکار و عدم آن در مستخدم است. به این توضیح که پیمانکار در نحوه انجام تعهدی که نموده و حتی تعطیلات جزیی میان دوره ای و میزان نیروی کار و کم و کیف آلات و ابزار و محیط کار بنا به صلاحدید خود عمل می کند در حالیکه فرد مستخدم از جهات مزبور تابع کارفرماست.
در قانون مصوب 1386 و بر اساس ماده ( 5 ) آن، قانونگذار علیرغم تفاوت ماهوی بین اختراع ناشی از استخدام و اختراع ناشی از قرارداد احکام آن ها را مشابه فرض کرده است. بر اساس بند ( ه ) ماده ( 5 ) قانون که بر اساس ماده 23 قانون، قابل تسری به طرح های صنعتی نیز می باشد، در صورتی که اختراع ناشی از استخدام یا قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرما خواهد بود، مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.
با توجه به مراتب فوق و نظر به مفاد قانون مصوب 1386 و سایر قوانین و مقررات مرتبط ذکر نکات ذیل ضروری به نظر می رسد :
1- احکام طرح صنعتی ناشی از استخدام و طرح صنعتی ناشی از قرارداد علیرغم تفاوت ماهوی، مشابه فرض شده است. بدین توضیح که اگر طرح صنعتی ناشی از قرارداد باشد، حقوق مادی آن متعلق به کارفرماست مگر آنکه خلاف آن در قرارداد شرط شده باشد.
2- حقوق معنوی طراح در هر حال متعلق به اوست و متقاضی ثبت تکلیف دارد نام طراح را در اظهارنامه ذکر کند.
3- با توجه به بند ( ب ) ماده 6 قانون حمایت از پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای، اگر هدف از انعقاد قرارداد، پدید آوردن نرم افزار مورد نظر باشد یا پدید آوردن آن جزو موضوع قرارداد باشد، حقوق مادی مربوط به کارفرماست ، مگر اینکه در قرارداد به صورت دیگری پیش بینی شده باشد.
4- بهتر است همانند طرح صنعتی ناشی از استخدام، مقررات و احکام مربوط به طرح صنعتی ناشی از قرارداد نیز به صراحت و به طور شفاف در مجموعه قوانین و مقررات مربوط پیش بینی شود تا از بروز اختلاف و طرح دعاوی مختلف در مراجع قضایی جلوگیری شود.

نصاب تصمیم به این معناست که چه تعداد رای موافق برای تصویب یک موضوع نیاز است. تمامی تصمیمات در مجمع عمومی موسس با اکثریت ( نه بیش از ) دو ثلث آرای حاضر در جلسه رسمی اتخاذ می شود . مثلاَ اگر 75 رای حاضر در جلسه مجمع عمومی موسس حاضر باشد برای تصویب اساسنامه 50 رای کافی است. طبق ماده 103 لایحه ، ملاک رای گیری در کلیه مجامع عمومی کل سهامداران نمی باشند، بلکه تعداد آرایی است که در جلسه رسمی حاضر بوده اند.
در مجمع عمومی موسس، هر سهم یک رای دارد نه اینکه هر صاحب سهم یک رای داشته باشد. به عنوان مثال اگر شخصی صد سهم داشته باشد بلاتردید در مجمع عمومی موسس صد حق رای دارد مگر موضوع جلسه ی مجمع عمومی موسس آورده غیرنقد یا سهام موسس باشد که در این صورت، این سهامداران حق رای ندارند.

    تصویب آورده غیرنقد

اگر یک یا چند نفر از موسسین آورده غیرنقدی داشته باشند، باید الزاماَ قبل از اقدام به دعوت از مجمع عمومی موسس، نظر کتبی کارشناس رسمی دادگستری را در مورد آورده غیرنقد جلب و آن را به ضمیمه گزارش خود به مجمع عمومی موسس بدهند.
به موجب ماده 76 لایحه ، مجمع عمومی موسس نمی تواند بیشتر از مبلغی که کارشناس رسمی دادگستری ارزیابی کرده مال غیرنقدی را قبول کند اما به همان اندازه و کمتر از آن می تواند، آورده غیرنقد را تصویب کند.
تصویب آورده غیرنقد : مجمع عمومی موسس با اکثریت دو سوم آرای حاضر در جلسه رسمی
ارزیابی آورده غیرنقد : کارشناس رسمی دادگستری

    تصمیم مجمع عمومی موسس در خصوص آورده غیرنقد

همان طور که می دانیم به موجب ماده 6 لایحه ، قسمتی ( نه تمام ) از سرمایه شرکت سهامی عام می تواند به صورت غیرنقد باشد.
پس از بررسی موضوع آورده ی غیرنقد در مجمع عمومی موسس، دو حالت را می توان در نظر داشت :
حالت اول : کلیه ی آورده های غیرنقدی تصویب یا قبول شود. در این صورت بحثی وجود ندارد.
حالت دوم : در صورتی که آورده های غیرنقدی تصویب نشود، جلسه ی دومی تشکیل می گردد. طبق ماده 80 لایحه ، زمان تشکیل جلسه دوم حداکثر یک ماه است. نصاب تشکیل جلسه دوم، حضور بیش از نصف پذیره نویسان هر مقدار از سهام شرکت است که تعهد کرده اند یعنی اکثریت مطلق عددی.
در فاصله ی میان جلسه اول و دوم، اشخاصی که آورده ی غیرنقد آن ها مورد قبول قرار نگرفته دو امکان برایشان وجود دارد :
حالت اول : تعهد غیرنقد خود را به تعهد نقد تبدیل و مبالغ لازم را تادیه کنند . در این صورت با مشکل مواجه نمی شویم و شرکت به حیات خود ادامه می دهد.
حالت دوم : اشخاصی که آورده ی غیرنقد آن ها تصویب نشده، نظر مجمع عمومی موسس را نپذیرند. طبق ماده 81 لایحه ، در این صورت تعهد آن ها نسبت به سهام خود باطل شده محسوب و سایر پذیره نویسان ( نه اشخاص خارج از شرکت ) می توانند آن مبالغ را تعهد و مبالغ لازم را تادیه کنند. اما در صورتی که سایر پذیره نویسان مبالغ لازم را تعهد و تادیه نکنند، شرکت قابل تشکیل نمی باشد و موسسین باید ظرف مدت 10 روز از تاریخ تشکیل آن مجمع ، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اطلاع دهند، تا گواهی ماده 19 لایحه صادر شود.

    رسیدگی به مزایای مورد مطالبه موسسین

در صورتی که مزایا تصویب نشود دو حالت را می توان در نظر گرفت :
حالت اول : نظر مجمع را قبول کنند و با انصراف از مزایا در شرکت باقی بمانند.
حالت دوم : نظر مجمع را قبول نکنند و بخواهند از شرکت خارج شوند. طبق مواد 80 و 81 لایحه ، در صورتی که نظر مجمع را قبول نکنند همانند آن که آورده غیرنقد تصویب نشود و بخواهند از شرکت خارج شوند، تعهد آن ها نسبت به سهام خود باطل شده محسوب و سایر پذیره نویسان ( نه اشخاص خارج از شرکت ) می توانند آن مبالغ را تعهد و مبالغ لازم را تادیه کنند. اما در صورتی که سایر پذیره نویسان مبالغ لازم را تعهد و تادیه نکنند، شرکت قابل تشکیل نمی باشد و موسسین باید ظرف مدت 10 روز از تاریخ تشکیل آن مجمع، مراتب را به مرجع ثبت شرکت ها اطلاع دهند تا گواهی ماده 19 لایحه صادر شود.

    مقایسه مزایای مورد مطالبه و آورده غیرنقد

اگر مزایای مورد مطالبه تصویب نشد و این اشخاص بخواهند در شرکت باقی بمانند فقط باید از مزایای درخواست شده انصراف دهند، اما اگر آورده ی غیرنقد تصویب نشود و این اشخاص بخواهند در شرکت باقی بمانند، باید تعهد غیرنقد خود را به نقد تبدیل و مبالغ لازم را تادیه کنند.
نکته : به حد نصاب تشکیل جلسه ی دومی که برای رسیدگی به آورده غیرنقد یا مزایای مورد مطالبه ی موسسین تشکیل می شود بسیار دقت شود زیرا ماده 80 لایحه ، ملاک را بر اکثریت مطلق عددی گذاشته است، یعنی حضور بیش از نصف پذیره نویسان که هر مقدار از سهام شرکت را تعهد کرده باشند.
نکته : به موجب ماده 76 لایحه ، مزایایی که موسسین مطالبه کرده اند نیاز به ارزیابی کارشناس رسمی دادگستری ندارد.

    حق رای نداشتن دارندگان مزایا و آورده غیرنقد

به موجب ماده 77 لایحه ، هر گاه مجمع عمومی موسس بخواهد در خصوص آورده غیرنقد یا مزایا تصمیم گیری کند، اشخاصی که آورده غیرنقد تعهد کرده اند یا مزایایی برای خود مطالبه کرده اند، حق رای ندارند و آن قسمت از آورده غیرنقد که موضوع رای است از حد نصاب، جز سرمایه شرکت نخواهد بود.
به عنوان مثال اگر شرکت 100 واحد سرمایه داشته باشد و مجمع عمومی موسس برای رسیدگی به 30 واحد از سرمایه که به صورت غیرنقد است تشکیل شود، این 30 واحد از نصاب جلسه خارج می شود و ملاک احتساب حداقل نصف سرمایه برای رسمیت ، جلسه 70 واحد می باشد. در این صورت، دارندگان حداقل 35 واحد سرمایه می توانند مجمع عمومی موسس را تشکیل دهند، زیرا نصاب تشکیل در دعوت اول دارندگان حداقل نصف سرمایه است.
سوال : اگر شخصی صد سهم داشته باشد که 60 سهم مربوط به آورده نقد و 40 سهم دیگر به ازای آورده غیرنقدی به او داده شده باشد، آیا در زمان تصویب آورده غیرنقد در مجمع عمومی موسس نسبت به 60 واحد سرمایه نقد خود می تواند رای بدهد؟
خیر. نسبت به تمامی 100 سهم خود در تعیین حد نصاب محاسبه نمی شود، اما دارنده آورده غیرنقد در زمان تصویب آورده غیرنقد دیگران حق رای دارد. مثلاَ حمید که آورده اتومبیل دارد می تواند در زمان رسیدگی به آورده غیرنقد پدرام که ساختمان اداری را به عنوان آورده معرفی کرده است، رای دهد.